Thử việc là giai đoạn trước khi ký kết hợp đồng lao động. Đây là một quá trình xem xét, đánh giá để đi đến thống nhất ký hợp đồng lao động. Dưới đây là một số quy định mới về thử việc trong Bộ luật lao động năm 2019 mà người lao động cần biết.
Thử việc là gì?
Thử việc không còn là một khái niệm xa lạ trong quan hệ lao động. Xuất phát từ nhu cầu tìm kiếm nguồn nhân lực phù hợp, hầu hết người sử dụng lao động đều sử dụng hình thức thử việc để có thời gian xem xét chất lượng làm việc của người lao động từ đó đưa ra đánh giá xem họ có thật sự đáp ứng được những nhu cầu, đòi hỏi của công việc, vị trí tuyển dụng hay không. Như vậy, có thể hiểu thử việc là giai đoạn trước khi ký kết hợp đồng lao động. Đây là một quá trình xem xét, đánh giá để đi đến thống nhất ký hợp đồng lao động. Khi thử việc, cả người lao động và người sử dụng lao động vẫn phải thỏa thuận các vấn đề về thời gian, tiền lương và các quyền, nghĩa vụ khi thử việc theo quy định của pháp luật.
Thử việc là yêu cầu người sử dụng lao động đặt ra đối với người lao động để có thể đánh giá xem người lao động có năng lực phù hợp với công việc và môi trường làm việc không để quyết định có ký hay không ký hợp đồng lao động. Đồng thời đây cũng là thời gian để người lao động xem xét môi trường làm việc này có phù hợp với yêu cầu, mong muốn của mình hay không.
Quy định mới về thử việc: Người lao động cần biết
Có thể thoả thuận và ghi nội dung thử việc trong hợp đồng
Quy định về thử việc hiện nay được quy định tại Điều 24 Bộ luật lao động năm 2019 như sau: “Điều 24. Thử việc: 1. Người sử dụng lao động và người lao động có thể thỏa thuận nội dung thử việc ghi trong hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận về thử việc bằng việc giao kết hợp đồng thử việc. 2. Nội dung chủ yếu của hợp đồng thử việc gồm thời gian thử việc và nội dung quy định tại các điểm a, b, c, đ, g và h khoản 1 Điều 21 của Bộ luật này. 3. Không áp dụng thử việc đối với người lao động giao kết hợp đồng lao động có thời hạn dưới 01 tháng”.
Trước đây Bộ luật lao động năm 2012 mặc dù cũng quy định về thử việc tại Điều 26 như sau: “Điều 26. Thử việc: 1. Người sử dụng lao động và người lao động có thể thoả thuận về việc làm thử, quyền, nghĩa vụ của hai bên trong thời gian thử việc. Nếu có thoả thuận về việc làm thử thì các bên có thể giao kết hợp đồng thử việc. Nội dung của hợp đồng thử việc gồm các nội dung quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, g và h khoản 1 Điều 23 của Bộ luật này. 2. Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động mùa vụ thì không phải thử việc”.
Rõ ràng, khi đối chiếu các quy định trên có thể thấy từ năm 2021 người sử dụng lao động và người lao động có thể thỏa thuận nội dung thử việc ghi trong hợp đồng lao động trong khi Bộ luật lao động năm 2012 không có quy định về vấn đề này. Quy định này là phụ hợp hơn bởi vì trên thực tế hiện nay đã có rất nhiều doanh nghiệp lồng ghép nội dung thử việc vào nội dung của hợp đồng lao động.
Không áp dụng thử việc đối với người lao động giao kết hợp đồng lao động có thời hạn dưới 01 tháng
Khoản 3 Điều 24 Bộ luật lao động 2019 quy định không áp dụng thử việc đối với người lao động giao kết hợp đồng lao động có thời hạn dưới 01 tháng. Khác với quy định định trước đây tại Bộ luật lao động năm 2012 khi chỉ quy định người lao động làm việc theo hợp đồng mùa vụ thì không phải thử việc. Điểm mới này của Bộ luật lao động năm 2019 được đánh giá là phù hợp với các quy định mới khác trong Bộ luật này vì theo quy định của Bộ luật lao động năm 2019 thì không còn quy định về loại hợp đồng lao động mùa vụ.
Ngoài ra, đối với những hợp đồng có thời hạn dưới 1 tháng thì không áp dụng quy định về thử việc. Điều này xuất phát từ đặc tính công việc và thời gian hợp đồng. Những hợp đồng có thời hạn dưới 1 tháng thường đối với những công việc đơn giản, không đòi hỏi trình độ cao, có tính chất thời vụ hoặc để đáp ứng nhu cầu lao động trong một thời gian ngắn. Chẳng hạn như sắp đến tết khối lượng công việc rất nhiều, nhiều xưởng sản xuất có thể tuyển thêm người lao động làm việc trong một thời gian ngắn để đáp ứng nhu cầu sản xuất.
Quy định mới về thời gian thử việc
Thứ nhất, về thời gian thử việc. Điều 25 Bộ luật lao động năm 2019 quy định về thời gian thử việc như sau: “Điều 25. Thời gian thử việc: Thời gian thử việc do hai bên thỏa thuận căn cứ vào tính chất và mức độ phức tạp của công việc nhưng chỉ được thử việc một lần đối với một công việc và bảo đảm điều kiện sau đây: 1. Không quá 180 ngày đối với công việc của người quản lý doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp; 2. Không quá 60 ngày đối với công việc có chức danh nghề nghiệp cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật từ cao đẳng trở lên; 3. Không quá 30 ngày đối với công việc có chức danh nghề nghiệp cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật trung cấp, công nhân kỹ thuật, nhân viên nghiệp vụ; 4. Không quá 06 ngày làm việc đối với công việc khác”.
Trước đây Bộ luật lao động năm 2012 quy định thời gian thử việc tối đa là 60 ngày, nhưng đến năm 2021 thì thời gian thử việc tối đa là 180 ngày. Thời gian thử việc tối đa là 180 ngày đối với công việc của người quảng lý doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp. Quy định của Bộ luật lao động năm 2019 về kéo dài thời hạn thử việc đối với người quảng lý doanh nghiệp là phù hợp do công việc này không chỉ đòi hỏi cần có kiến thức chuyên môn mà còn đòi hỏi cả về khả năng lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp.
Thứ hai, về kết thức thời gian thử việc. Khi kết thúc thời gian thử việc người sử dụng lao động cần thông báo kết quả thử việc cho người lao động biết theo quy định tại Điều 27 Bộ luật lao động năm 2019 như sau: “Điều 27. Kết thúc thời gian thử việc: 1. Khi kết thúc thời gian thử việc, người sử dụng lao động phải thông báo kết quả thử việc cho người lao động. Trường hợp thử việc đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động đã giao kết đối với trường hợp thỏa thuận thử việc trong hợp đồng lao động hoặc phải giao kết hợp đồng lao động đối với trường hợp giao kết hợp đồng thử việc. Trường hợp thử việc không đạt yêu cầu thì chấm dứt hợp đồng lao động đã giao kết hoặc hợp đồng thử việc. 2. Trong thời gian thử việc, mỗi bên có quyền hủy bỏ hợp đồng thử việc hoặc hợp đồng lao động đã giao kết mà không cần báo trước và không phải bồi thường”.
Theo quy định của Bộ luật lao động năm 2012 sau khi kết thức thời gian thử việc nếu người lao động đạt yêu cầu thì sẽ giap kết hợp đồng lao động. Còn đối với Bộ luật lao động năm 2019 thì có bổ sung thêm về việc người lao động và người sử dụng lao động có thể thỏa thuận nội dung thử việc trong hợp đồng lao động nên khi kết thức thời gian thử việc nếu đạt yêu cầu thì tiếp tục hợp đồng lao động đó và nếu không đạt yêu cầu thì sẽ chấm dứt hợp đồng lao động đó. Quy định này sẽ đảm bảo được quyền lợi của người lao động hơn sau khi hết thời gian thử việc, người lao động vẫn có thể tiếp tục hợp đồng lao động mà không cần giao kết hợp dồng mới, tiếp tục hưởng các quyền lợi trong hợp đồng lao động đã giao kết.
Điểm mới về nội dung hợp đồng thử việc
Khoản 2 Điều 24 Bộ luật lao động năm 2019 quy định: “Nội dung chủ yếu của hợp đồng thử việc gồm thời gian thử việc và nội dung quy định tại các điểm a, b, c, đ, g và h khoản 1 Điều 21 của Bộ luật này”. Như vậy, hợp đồng thử việc bao gồm những nội dung như sau:
Tên, địa chỉ của người sử dụng lao động và họ tên, chức danh của người giao kết hợp đồng lao động bên phía người sử dụng lao động;
Họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, nơi cư trú, số thẻ Căn cước công dân, Chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu của người giao kết hợp đồng lao động bên phía người lao động;
Công việc và địa điểm làm việc;
Mức lương theo công việc hoặc chức danh, hình thức trả lương, thời hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác;
Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi;
Trang bị bảo hộ lao động cho người lao động.
So với Bộ luật lao động năm 2012, Bộ luật lao động năm 2019 có một số thay đổi, theo đó bổ sung chức danh của người giao kết hợp đồng bên phía người sử dụng lao động, bỏ quy định về giấy tờ hợp pháp khác của người lao động, người sử dụng lao động mà chỉ chấp nhận CCCD/CMND hoặc hộ chiếu…Những thay đổi này đã góp phần giúp hợp đồng thử việc khi giao kết sẽ được chặt chẽ, rõ ràng hơn.
Xem thêm:
- Soạn thảo Hợp đồng lao động, những điểm cần lưu ý
- Tổng hợp quy định của pháp luật về người lao động cao tuổi
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
- Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.
