Công ty không ký hợp đồng không đóng bảo hiểm cho người lao động

Tóm tắt câu hỏi:

Tôi làm công nhân công ty điện tử ở Quế Võ Bắc ninh
được hơn 3 tháng. Lúc đầu công ty phỏng vấn thử việc 1 tháng sau đó ký hợp đồng chính thức.
Nhưng đến nay hơn 3 tháng mà công ty vẫn chưa cho tôi ký hợp đồng. Tôi đã hỏi nhiều lần
nhưng công ty nói là mới thành lập chưa có giấy phép kinh doanh nên chưa ký hợp đồng để đóng bảo
hiểm. Hiện công ty tôi gần 100 người chưa có ai được đóng bảo hiểm. Vậy tôi phải làm
gì.?

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập
– Phòng tư vấn trực tuyến của V-Law. Với thắc mắc của bạn, tôi xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như
sau:

Giải quyết vấn đề:

Theo thông tin bạn cung cấp, bạn đã hoàn thành thời
gian thử việc và đi làm được 3 tháng nhưng công ty không ký hợp đồng với bạn với lý do công ty chưa
được cấp giấy phép kinh doanh. Do vậy, bạn chưa được đóng bảo hiểm xã hội. Về trường hợp của
bạn, cần lưu ý những vấn đề sau:

Thứ nhất, về vấn đề thử việc trước khi giao
kết hợp đồng lao động.

Thử việc là thỏa thuận giữa bên người sử dụng
lao động và người lao động về việc làm thử trước khi đi đến quyết định giao kết hợp đồng lao
động. Bộ luật lao động 2012 tại điều 26 quy định về thử việc như sau: “Người sử dụng lao động và người lao động có thể thoả thuận về việc
làm thử, quyền, nghĩa vụ của hai bên trong thời gian thử việc. Nếu có thoả thuận về việc làm thử
thì các bên có thể giao kết hợp đồng thử việc”. Về thời gian thử việc, Điều 27 Bộ luật lao
động 2012 quy định:

“Thời gian
thử việc căn cứ vào tính chất và mức độ phức tạp của công việc nhưng chỉ được thử việc 01 lần đối
với một công việc và bảo đảm các điều kiện sau đây:

1. Không
quá 60 ngày đối với công việc có chức danh nghề cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật từ cao đẳng trở
lên;

2. Không
quá 30 ngày đối với công việc có chức danh nghề cần trình độ chuyên môn kỹ thuật trung cấp nghề,
trung cấp chuyên nghiệp, công nhân kỹ thuật, nhân viên nghiệp vụ.

3. Không
quá 6 ngày làm việc đối với công việc khác.”

Về
tiền lương của người lao động trong thời gian thử việc, pháp luật quy định: “Tiền lương của người lao động trong thời gian thử việc do hai bên
thoả thuận nhưng ít nhất phải bằng 85% mức lương của công việc đó” (Điều 28
)

Khi hết thời
gian thử việc như trên, các bên phải thực hiện nghĩa vụ của mình theo quy định tại Điều 29 Bộ luật
lao động 2012. Theo đó:

“1. Khi
việc làm thử đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động với người lao
động.

2. Trong
thời gian thử việc, mỗi bên có quyền huỷ bỏ thoả thuận thử việc mà không cần báo trước và không
phải bồi thường nếu việc làm thử không đạt yêu cầu mà hai bên đã thoả
thuận.”

Như vậy, trong
trường hợp này, bạn đã hoàn thành thời gian thử việc 1 tháng. Throng thời gian thử việc bạn được
hưởng tiền lương theo thỏa thuận của hai bên nhưng ít nhất bằng 85 % mức lương công việc đó. Sau
khi hết thời gian thử việc, nếu thử việc đạt yêu cầu, bên sử dụng lao động ở đây là phía
công ty có nghĩa vụ giao kết hợp đồng với người lao động.

Thứ hai, về nghĩa vụ giao kết hợp đồng
lao động của các bên.

Theo quy định của Bộ luật lao động 2012 tại điều 29:
“Khi việc làm thử đạt yêu cầu thì người sử dụng lao động phải
giao kết hợp đồng lao động với người lao động.” Khoản 1 Điều 18 Bộ luật lao động 2012 quy
định: “Trước khi nhận người lao động vào làm việc, người sử dụng lao động và người lao động
phải trực tiếp giao kết hợp đồng lao động“. Về hình thức của hợp đồng lao động, Bộ luật lao
động 2012 quy định như sau:

“1. Hợp đồng lao động phải được giao kết bằng
văn bản và được làm thành 02 bản, người lao động giữ 01 bản, người sử dụng lao động giữ 01 bản, trừ
trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.

2. Đối với công việc tạm thời có thời hạn dưới
03 tháng, các bên có thể giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói.”

Theo thông
tin bạn cung cấp, bạn đã hoàn thành thời gian thử việc và đã làm việc được 3 tháng mà công ty
chưa ký hợp đồng lao động  bằng văn bản với bạn là sai quy định của pháp
luật.
Điều 6, Bộ luật lao động 2012 cũng quy định về quyền và nghĩa vụ của người sử
dụng lao động, theo đó người sử dụng lao động phải “Khai trình việc sử dụng lao động trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày
bắt đầu hoạt động và định kỳ báo cáo tình hình thay đổi về lao động trong quá trình hoạt động với
cơ quan quản lý nhà nước về lao động ở địa phương”.

Như vậy, trong
trường hợp này, công ty sử dụng lao động mà chưa ký kết hợp đồng lao động và không khai trình việc
sử dụng lao động với cơ quan quản lý nhà nước về lao động ở địa phương là vi phạm pháp luật về lao
động, vi phạm quyền lợi của người lao động. Về trách nhiệm của công ty bạn trong trường hợp
này được quy định tại
Quy định xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước
ngoài theo hợp đồng. Theo đó khoản 1 Điều 5 của Nghị định 95/ 2013/ NĐ- CP quy
định:

“1. Phạt tiền người sử dụng lao động khi có
một trong các hành vi: Không giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản đối với công việc có thời hạn
trên 3 tháng; không giao kết đúng loại hợp đồng lao động với người lao động; giao kết hợp đồng lao
động không đầy đủ các nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động; giao kết hợp đồng lao động trong
trường hợp thuê người lao động làm giám đốc trong doanh nghiệp có vốn của Nhà nước không theo quy
định của pháp luật theo một trong các mức sau đây:

a) Từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng với
vi phạm từ 01 người đến 10 người lao động;

b) Từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng với
vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động;

c) Từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng
với vi phạm từ 51 người đến 100 người lao động;

d) Từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng với vi
phạm từ 101 người đến 300 người lao động;

đ) Từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng với vi
phạm từ 301 người lao động trở lên.

Thứ ba, về
vấn đề tham gia bảo hiểm xã hội.

Khoản
1 Điều 186 Bộ luật lao động 2012 quy định về nghĩa vụ tham gia bảo hiểm như sau:
“Người sử dụng lao động, người lao động phải tham gia
bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp và được hưởng các chế độ
theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội và pháp luật về bảo hiểm y
tế”. Đ
iều 2, quy định: ”
Người làm việc theo
hợp
đồng
lao động không xác định thời hạn, 

hợp đồng
lao động xác
định thời hạn,
hợp đồng
lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn
từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả
hợp
đồng
lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động
với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật

về
 lao
động”. Như vậy, bạn là đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc theo quy định của pháp luật hiện
hành.

Tuy nhiên trong
trường hợp này, công ty không làm thủ tục tham gia bảo hiểm xã hội cho bạn và người lao động trong
công ty là trái với quy định của pháp luật. Luật bảo hiểm xã hội 2014 tại Điều 17, quy định các
hành vi bị cấm trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội gồm:

”
1. Trốn
đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.

2. Chậm
đóng tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.

3. Chiếm
dụng tiền đóng, hưởng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.

4. Gian
lận, giả mạo hồ sơ trong việc thực hiện bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất
nghiệp.

5. Sử dụng
quỹ bảo hiểm xã hội, quỹ bảo hiểm thất nghiệp không đúng pháp luật.

6. Cản
trở, gây khó khăn hoặc làm thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao
động, người sử dụng lao động.

7. Truy
cập, khai thác trái pháp luật cơ sở dữ liệu về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất
nghiệp.

8. Báo cáo
sai sự thật; cung cấp thông tin, số liệu không chính xác về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất
nghiệp.”

Trong trường
hợp này, công ty sẽ phải chịu xử phạt theo quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 26 Nghị định
95/2013/NĐ- CP như sau:

“2. Phạt tiền với mức từ 12% đến 15% tổng số
tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm
hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong
các hành vi sau đây:

a) Chậm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo
hiểm thất nghiệp;

b) Đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm
thất nghiệp không đúng mức quy định;

c) Đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất
nghiệp không đủ số người thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất
nghiệp.

3. Phạt tiền với mức từ 18% đến 20% tổng số
tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm
hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động không đóng bảo
hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ người lao động thuộc diện tham gia bảo hiểm
xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.”

>>> Luật sư tư vấn công ty
không đóng bảo hiểm xã hội: 1900.6198

Như vậy từ những căn cứ trên có thể thấy, quyền
lợi của bạn và người lao động làm việc trong công ty đang bị xâm phạm. Bạn có thể tự bảo
vệ quyền lợi của mình bằng cách làm đơn khiếu nại trực tiếp lên phía người sử dụng lao
động (công ty). Trong trường hợp công ty không giải quyết hoặc bạn không hài lòng với
việc giải quyết khiếu nại của công ty, bạn có thể tiếp tục làm đơn khiến nại, tố cáo đến Thanh
tra lao động hoặc Tòa án nhân dân có thẩm quyền để được bảo vệ quyền lợi. Bạn cũng có
thể liên hệ với tổ chức Công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp bạn đang làm việc yêu cầu được giúp
đỡ.

Trong trường hợp doanh nghiệp bạn làm chưa thành lập
Công đoàn, bạn có thể liên hệ với công đoàn cấp trên cơ sở, bao gồm: công đoàn ngành địa phương,
Công đoàn Tổng công ty, Liên đoàn lao động huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; Công đoàn khu
công nghiệp, khu chế xuất…

Lưu ý: Ý kiến của Luật sư, văn bản pháp luật được
trích dẫn trong tư vấn nêu trên có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm tham khảo bài viết. Để được tư
vấn, lắng nghe ý kiến tư vấn chính xác nhất và mới nhất từ các Luật sư vui lòng liên hệ với chúng
tôi qua Hotline: 1900.6198. Các Luật sư chuyên môn, nhiều năm kinh nghiệm của
chúng tôi sẽ tư vấn – hỗ trợ bạn ngay lập tức!

Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin các dịch vụ tư vấn
về luật lao động của chúng tôi.