Nhà nước ban hành nhiều quy định nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động trong mối quan hệ với người sử dụng lao động. Người lao động khi tham gia vào quan hệ lao động được coi là bên yếu thế hơn. Do đó, pháp luật có những quy định riêng đảm bảo quyền lợi của họ.
Quy định về thử việc
(i) Thời gian thử việc
(ii) Lương thử việc
(iii) Thông báo kết quả thử việc
Quy định đối với giấy tờ cá nhân của người lao động
Điều 20 Bộ luật Lao động năm 2012 có quy định, doanh nghiệp không được giữ bản chính giấy tờ tùy thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động. Nếu vi phạm thì bị phạt tiền từ 20 – 25 triệu đồng (Điều 5 Nghị định 95/2013/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 88/2015/NĐ-CP).
Quy định về thời gian làm việc
Thời giờ làm việc bình thường không quá 08 giờ trong 01 ngày và 48 giờ trong 01 tuần (Điều 104 Bộ luật Lao động 2012). Phạt tiền từ 20 – 25 triệu đồng đối với doanh nghiệp thực hiện thời giờ làm việc bình thường quá số giờ làm việc theo quy định (khoản 3 Điều 14 Nghị định 95/2013/NĐ-CP).
Quy định về tiền lương
(i) Mức lương
Pháp luật quy định lương chính thức không được thấp hơn lương tối thiểu vùng. Từ năm 2018, mức lương tối thiểu vùng được điều chỉnh theo Nghị định 141/2017/NĐ-CP. Cụ thể, như sau: (i) Vùng I: 3.980.000 đồng/tháng. (ii) Vùng II: 3.530.000 đồng/tháng. (iii) Vùng III: 3.090.000 đồng/tháng. (iv) Vùng IV: 2.760.000 đồng/tháng.
(ii) Tiền lương làm thêm giờ
Theo Bộ luật Lao động, người lao động làm thêm giờ vào ngày thường được hưởng 150% lương; vào ngày nghỉ hằng tuần được hưởng 200%; vào ngày lễ, Tết được hưởng 400% lương (Điều 97, Điều 115 – Bộ luật Lao động năm 2012). Người lao động làm thêm giờ vào ban đêm được trả lương: Ngày thường = 210%; ngày nghỉ hàng tuần = 270%; ngày lễ, Tết = 390%. Doanh nghiệp trả lương làm thêm giờ thấp hơn quy định sẽ bị phạt tiền từ 05 – 50 triệu đồng.
(iii) Người lao động được trả lương đúng hạn, đầy đủ
Điều 96 Bộ luật Lao động 2012 nêu rõ nguyên tắc trả lương cho người lao động: Trực tiếp, đầy đủ, đúng hạn. Trường hợp đặc biệt do thiên tai, hỏa hoạn hoặc lý do bất khả kháng khác mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng không thể trả lương đúng hạn thì không được trả chậm quá 01 tháng.
(iv) Cấm phạt tiền, cắt lương người lao động thay cho xử lý kỷ luật lao động
Bộ luật Lao động 2012 nhấn mạnh cấm dùng hình thức phạt tiền, cắt lương thay việc xử lý kỷ luật lao động. Nếu vi phạm bị phạt tiền từ 10 – 15 triệu đồng, đồng thời buộc trả lại tiền hoặc trả đủ tiền lương cho người lao động.