Chế độ hưu trí đối với người lao động làm việc trong môi trường nặng nhọc độc hại

Chế độ hưu trí là một trong những chế độ của bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của pháp luật lao động, mục đích nhằm bù đắp một phần thu nhập của người lao động bị mất đi khi hết tuổi lao động hoặc không còn đủ khả năng lao động. 

Quy định về tuổi nghỉ hưu của người làm việc trong môi trường nặng nhọc độc hại

Theo quy định tại Điều 55 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 về điều kiện hưởng lương hưu như sau: “1.Người lao động đảm bảo điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật bảo hiểm xã hội được hưởng lương hưu khi nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi. 2. Người lao động bị suy giảm khả năng lao động; làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm công việc nặng nhọc độc hại nguy hiểm; làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo thuộc danh mục do Chính phủ quy định có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn so với quy định tại khoản 1 Điều này”.

Như vậy người lao động làm trong môi trường nặng nhọc độc hại có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn so với quy định nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi.

Điều kiện hưởng lương hưu

Điều kiện để hưởng lương hưu đối với người làm trong môi trường nặng nhọc, độc hại được quy định tại Điều 50 Luật bảo hiểm xã hội, cụ thể: “1. Người lao động quy định tại các điểm a, b, c và e khoản 1 Điều 2 của Luật này có đủ hai mươi năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây: a) Nam đủ sáu mươi tuổi, nữ đủ năm mươi lăm tuổi; b) Nam từ đủ năm mươi lăm tuổi đến đủ sáu mươi tuổi, nữ từ đủ năm mươi tuổi đến đủ năm mươi lăm tuổi và có đủ mười lăm năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ mười lăm năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên. Tuổi đời được hưởng lương hưu trong một số trường hợp đặc biệt khác do Chính phủ quy định. 2. Người lao động quy định tại điểm d khoản 1 Điều 2 của Luật này có đủ hai mươi năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây: a) Nam đủ năm mươi lăm tuổi, nữ đủ năm mươi tuổi, trừ trường hợp Luật sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam hoặc Luật công an nhân dân có quy định khác; b) Nam từ đủ năm mươi tuổi đến đủ năm mươi lăm tuổi, nữ từ đủ bốn mươi lăm tuổi đến đủ năm mươi tuổi và có đủ mười lăm năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ mười lăm năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên”.

Điều kiện hưởng chế độ hưu trí và mức bồi dưỡng

Điều 2 Thông tư 13/2012/TTLT-BLĐTBXH-BYT quy định người lao động được hưởng chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật khi có đủ các điều kiện sau:

Làm các nghề, công việc thuộc danh mục nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành.

Đang làm việc trong môi trường lao động có ít nhất một trong các yếu tố nguy hiểm, độc hại không đạt tiêu chuẩn vệ sinh cho phép theo quy định của Bộ Y tế hoặc trực tiếp tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm bệnh.

Mức bồi dưỡng bằng hiện vật được tính theo định suất và có giá trị bằng tiền tương ứng theo các mức sau:

(i) Mức 1: 10.000 đồng;

(ii) Mức 2: 15.000 đồng;

(iii) Mức 3: 20.000 đồng;

(iv) Mức 4: 25.000 đồng.

Việc xác định mức bồi dưỡng bằng hiện vật theo đặc điểm điều kiện lao động thực hiện theo quy định tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Thông tư 13/2012/TTLT-BLĐTBXH-BYT.

Theo Điều 3 Thông tư trên, việc tổ chức bồi dưỡng bằng hiện vật phải thực hiện trong ca hoặc ngày làm việc, bảo đảm thuận tiện và vệ sinh. Không được trả bằng tiền; không được đưa vào đơn giá tiền lương.

Trường hợp do tổ chức lao động không ổn định, không thể tổ chức bồi dưỡng tập trung tại chỗ được (ví dụ: làm việc lưu động, phân tán, ít người), người sử dụng lao động phải cấp hiện vật cho người lao động để người lao động có trách nhiệm tự bồi dưỡng theo quy định.

Trong trường hợp này, người sử dụng lao động phải lập danh sách cấp phát, có ký nhận của người lao động; thường xuyên kiểm tra việc thực hiện của người lao động; hàng năm tổng hợp, báo cáo Sở Lao động – Thương binh và Xã hội địa phương.

Người lao động làm việc trong môi trường có yếu tố nguy hiểm, độc hại từ 50% thời gian tiêu chuẩn trở lên của ngày làm việc thì được hưởng cả định suất bồi dưỡng, nếu làm dưới 50% thời gian tiêu chuẩn của ngày làm việc thì được hưởng nửa định suất bồi dưỡng.

Trong trường hợp phải làm thêm giờ, chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật được tăng lên tương ứng với số giờ làm thêm.

Thủ tục hồ sơ để hưởng chế độ hưu trí

Theo quy định tại Điều 119 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014, Điều 16 quy định về hồ sơ và quy trình giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì hồ sơ hưởng lương hưu bao gồm:

Sổ bảo hiểm xã hội đã xác định thời gian đóng bảo hiểm xã hội đến tháng nghỉ việc

Quyết định nghỉ việc để hưởng lương hưu của người sử dụng lao động hoặc văn bản chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng lao động hết hạn;

Hồ sơ gốc (lý lịch được cơ quan xác nhận trước năm 1991, các giấy tờ có liên quan đến quá trình công tác đối với người có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội chưa được duyệt trên sổ bảo hiểm xã hội);

Biên bản xác nhận điều kiện làm việc của người lao động thuộc nghề, công việc đặc biệt
nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm;

Theo quy định tại Điều 122 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 thì thời gian giải quyết chế độ hưu trí là 30 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ.

• Dịch vụ “Thư ký luật” dành cho doanh nghiệp
• Lao động thời vụ bị tai nạn được hưởng những quyền lợi gì?