Tội vi phạm quy định về sử dụng lao động trẻ em theo Bộ luật hình sự

Ở Việt Nam cũng như nhiều nước phát triển khác, trẻ em phải lao động kiếm sống từ rất sớm, bị bóc lột sức lao động hoặc phải lao động nặng nhọc trong điều kiện nguy hiển, ngày càng có nhiều hình thức sử dụng lao động trẻ em trá hình, nhiều cách bóc lột sức lao động của trẻ em.

Căn cứ pháp lý tội vi phạm quy định về sử dụng lao động trẻ em

Điều 1 Luật trẻ em năm 2016 quy định: “Trẻ em là người dưới 16 tuổi”. Như vậy có thể hiểu tội vi phạm quy định về sử dụng lao động trẻ em chính là tội vi phạm quy định về sử dụng lao động dưới 16 tuổi.

Hiện nay, Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 có quy định về tội vi phạm quy định về sử dụng người lao động dưới 16 tuổi tại Điều 296 như sau: “1. Người nào sử dụng người lao động dưới 16 tuổi làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với chất độc hại theo danh mục mà Nhà nước quy định thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm: a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%; c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 31% đến 60%. 2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm: a) Phạm tội 02 lần trở lên; b) Làm chết người; c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%. 3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm: a) Làm chết 02 người trở lên; b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên. 4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm”.

Yếu tố cấu thành tội vi phạm quy định về sử dụng lao động trẻ em

Chủ thể

Chủ thể của tội phạm tuy không phải là chủ thể đặc biệt, nhưng chỉ những người lao động mới có thể là chủ thể của tội phạm này. Người sử dụng lao động có thể là chủ doanh nghiệp cũng có thể là người đứng đầu các cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân. Khi xác định chủ thể của tội phạm này cần phân biệt trường hợp vì tuyển dụng trẻ em vào làm việc trong các cơ quan, tổ chức. Nếu người tuyển dụng đồng thời là người sử dụng lao động trẻ em thì không cần phân biệt tuyển dụng hay sử dụng.

Nếu hành vi sử dụng trẻ em làm những công việc nặng nhọc, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất độc hại trong danh mục do Nhà nước quy định chưa gây hậu quả nghiêm trọng thì người có hành vi phải là người đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm mới bị coi là tội phạm.

Khách thể

Tội vi phạm quy định về sử dụng lao động trẻ em xâm phạm đến quyền lao động trẻ em đã được quy định tại Hiến pháp, Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em và Công ước lên hợp quốc về quyền trẻ em mà Việt Nam tham gia quy định.

Mặt khách quan

Hành vi: Người phạm tội thực hiện hành vi khách quan duy nhất là hành vi vi phạm quy định về lao động trẻ em gồm các trường hợp cụ thể:

Sử dụng trẻ em làm những công việc năng nhọc. Đây là hành vi sử dụng trẻ em làm những công việc như công việc tiếp xúc  với dầu mỡ; ảnh hưởng của môi trường nóng, ồn, rung, bụi than vượt tiêu chuận cho phép…

Sử dụng trẻ em làm những công việc nguy hiểm. Đây là hành vi sử dụng trẻ em làm những công việc như thường xuyên làm việc trên cao, căng thẳng dây thần linh tâm lý.

Sử dụng trẻ em làm những việc độc hại. Đây là hành vi sử dụng trẻ em làm những công việc như làm việc trong môi trường hóa chất độc hại hoặc tiếng ồn ào, chịu tác động trực tiếp của các chất độc hại.

Hậu quả:  Hậu quả nghiêm trọng là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm, nếu người sử dụng trẻ em làm những công việc nặng nhọc, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất độc hại theo danh mục Nhà nước quy định chưa gây hậu qua nghiêm trọng và chưa bị xử phạt hành chính về hành trên không bị coi là tội phạm. Hậu quả nghiêm trọng là những thiệt hại vật chất hoặc phi vật chất nghiêm trọng do hành vi vi phạm quy định về tuyển dụng lao động trẻ em gây ra cho xã hội.

Yếu tố lỗi: Lỗi của tội vi phạm quy định về sử dụng lao động trẻ em là lỗi cố ý.

• Dịch vụ “Thư ký luật” dành cho doanh nghiệp
• Lao động thời vụ bị tai nạn được hưởng những quyền lợi gì?