Có được hưởng trợ cấp khi chấm dứt hợp đồng lao động bằng miệng không?

Nếu hợp đồng vi phạm điều kiện về hình thức và một trong hai bên yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền tuyên bố vô hiệu thì hợp đồng này vô hiệu và người lao động không được hưởng trợ cấp. 

Quy định về hợp đồng lao động bằng miệng

Theo Điều 13 Bộ luật lao động năm 2019 thì hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động. Trường hợp hai bên thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên thì được coi là hợp đồng lao động. Trước khi nhận người lao động vào làm việc thì người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động với người lao động.

Hợp đồng lao động bằng miệng là hợp đồng được giao kết bằng lời nói, hai bên thỏa thuận với nhau về công việc, tiền lương, thời gian, địa điểm…bằng lời nói.

Về hình thức của hợp đồng lao động, Điều 14 Bộ luật lao động năm 2019 quy định: “1. Hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và được làm thành 02 bản, người lao động giữ 01 bản, người sử dụng lao động giữ 01 bản, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này. Hợp đồng lao động được giao kết thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản. 2. Hai bên có thể giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói đối với hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 18, điểm a khoản 1 Điều 145 và khoản 1 Điều 162 của Bộ luật này”.

Như vậy, theo quy định trên thì hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và được làm thành 02 bản, người lao động giữ 01 bản, người sử dụng lao động giữ 01 bản, hợp đồng lao động chỉ được giao kết bằng lời nói khi thời hạn dưới 1 tháng trừ đối với công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng; hợp đồng với người chưa đủ 15 tuổi; hợp đồng với người lao động là giúp việc gia đình.

Có được hưởng trợ cấp khi chấm dứt hợp đồng lao động bằng miệng không?

Thứ nhất về hiệu lực của hợp đồng lao động bằng miệng, Điều 117 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự, theo đó: “1. Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây: a) Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập; b) Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện; c) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội. 2. Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định”.

Như vậy, trong trường hợp pháp luật quy định hình thức giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch mà các bên không tuân theo thì theo yêu cầu của một hoặc các bên, Toà án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác quyết định buộc các bên thực hiện quy định về hình thức của giao dịch trong một thời hạn; quá thời hạn đó mà không thực hiện thì giao dịch vô hiệu. Việc xác định hợp đồng lao động bằng miệng có hiệu lực hay không cần phải xem xét hai bên giao kết hợp đồng gì? Có bắt buộc phải lập bằng văn bản hay không? Có hai trường hợp xảy ra:

Trường hợp 1: Hợp đồng vi phạm điều kiện về hình thức và một trong hai bên yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền tuyên bố vô hiệu thì hợp đồng này vô hiệu và người lao động không được hưởng trợ cấp.

Trường hợp 2: Hợp đồng không vi phạm điều kiện về hình thức hoặc vi phạm nhưng một trong hai bên không yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu thì khi đó hợp đồng giữa hai bên vẫn có hiệu lực pháp luật. Do vậy người lao động vẫn được hưởng các khoản trợ cấp nếu đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, các khoản trợ cấp người lao động được hưởng khi chấm dứt hợp đồng:

Về bảo hiểm thất nghiệp, điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp như sau: Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc; Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ: 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động đối với hợp đồng lao động xác định và không xác định thời hạn; 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 -12 tháng; Đã đăng ký thất nghiệp và nộp hồ sơ hưởng trợ cấp tại Trung tâm dịch vụ việc làm. Chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Về trợ cấp thôi việc, Điều 46 Bộ luật lao động năm 2019 quy định: “1. Khi hợp đồng lao động chấm dứt theo quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 6, 7, 9 và 10 Điều 34 của Bộ luật này thì người sử dụng lao động có trách nhiệm trả trợ cấp thôi việc cho người lao động đã làm việc thường xuyên cho mình từ đủ 12 tháng trở lên, mỗi năm làm việc được trợ cấp một nửa tháng tiền lương, trừ trường hợp đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội và trường hợp quy định tại điểm e khoản 1 Điều 36 của Bộ luật này. 2. Thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc là tổng thời gian người lao động đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động trừ đi thời gian người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật về bảo hiểm thất nghiệp và thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm. 3. Tiền lương để tính trợ cấp thôi việc là tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề theo hợp đồng lao động trước khi người lao động thôi việc. 4. Chính phủ quy định chi tiết Điều này”.

• Dịch vụ “Thư ký luật” dành cho doanh nghiệp
• Lao động thời vụ bị tai nạn được hưởng những quyền lợi gì?