Có được đóng bảo hiểm xã hội khi ký hợp đồng đào tạo nghề?

Hiện nay các doanh nghiệp rất chú trọng trong công tác đào tạo người lao động, những lao động đang làm việc tại doanh nghiệp và chuẩn bị ký kết hợp đồng nhằm nâng cao trình độ, năng lực của người lao động, chất lượng và hiệu quả công việc. Vậy, trong trường hợp ký hợp đồng đào tạo, thì người lao động có được đóng bảo hiểm xã hội hay không?

Hợp đồng đào tạo nghề là gì?

Căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 62 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định về hợp đồng đào tạo nghề giữa người sử dụng lao động, người lao động và chi phí đào tạo nghề như sau: “Hai bên phải ký kết hợp đồng đào tạo nghề trong trường hợp người lao động được đào tạo nâng cao trình độ, kỹ năng nghề, đào tạo lại ở trong nước hoặc nước ngoài từ kinh phí của người sử dụng lao động, kể cả kinh phí do đối tác tài trợ cho người sử dụng lao động. Hợp đồng đào tạo nghề phải làm thành 02 bản, mỗi bên giữ 01 bản”.

Như vậy, khi doanh nghiệp tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho người lao động đang làm việc; hoặc, có hoạt động tuyển người vào đào tạo, dạy nghề để làm việc cho mình, sử dụng nguồn kinh phí của doanh nghiệp hoặc đối tác tài trợ của doanh nghiệp thì cần thực hiện giao kết hợp đồng đào tạo (đảm bảo các nội dung chính yếu theo luật định). Sẽ có 02 loại hợp đồng đào tạo phổ biến là: Hợp đồng đào tạo đối với người đang làm việc tại doanh nghiệp và Hợp đồng đào tạo đối với người chưa làm việc tại doanh nghiệp.

Nội dung của hợp đồng đào tạo nghề

Các nội dung chủ yếu của hợp đồng đào tạo nghề được quy định tại khoản 2 Điều 62 bao gồm: (i) Nghề đào tạo; (ii) Địa điểm đào tạo, thời hạn đào tạo; (iii) Chi phí đào tạo; (iv) Thời hạn người lao động cam kết phải làm việc cho người sử dụng lao động sau khi được đào tạo; (v) Trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo; (vi) Trách nhiệm của người sử dụng lao động.

Chi phí đào tạo bao gồm các khoản chi có chứng từ hợp lệ về chi phí trả cho người dạy, tài liệu học tập, trường, lớp, máy, thiết bị, vật liệu thực hành, các chi phí khác hỗ trợ cho người học và tiền lương, tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người học trong thời gian đi học. Trường hợp người lao động được gửi đi đào tạo ở nước ngoài thì chi phí đào tạo còn bao gồm chi phí đi lại, chi phí sinh hoạt trong thời gian ở nước ngoài.

Quy định về đóng bảo hiểm xã hội

Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định về đối tượng áp dụng như sau: “1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm: a) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động”.

Căn cứ vào quy định trên, đối với những hợp có hợp đồng lao động từ đủ 3 tháng trở lên thì doanh nghiệp đã phải đóng BHXH cho người lao động. Việc đóng BHXH phải đóng ngay sau thời điểm ký hợp đồng lao động, khi tham gia chế độ bảo hiểm, người lao động sẽ được đóng BHXH, BHTN, BHYT.

Người lao động ký kết hợp đồng đào tạo có được đóng bảo hiểm xã hội không?

Căn cứ theo quy định tại Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 thì người lao động sẽ thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc khi giao kết các loại hợp đồng sau đây: (i) Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động: Hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng (kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động); hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng; (ii) Người lao động làm việc theo hợp đồng làm việc như: cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan;…

Theo đó, người lao động chỉ ký kết hợp đồng đào tạo không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Tuy nhiên, tùy theo thỏa thuận giữa người lao động và doanh nghiệp, nếu các bên có nhu cầu muốn tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động thì có thể thực hiện theo hướng như sau:

Trường hợp 1: Hợp đồng đào tạo đối với người chưa làm việc tại doanh nghiệp

Doanh nghiệp có thể thực hiện ký kết hợp đồng lao động với người lao động với thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên, khi đó hợp đồng đào tạo tồn tại song song với hợp đồng lao động và người lao động sẽ thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo luật định.

Trường hợp 2: Hợp đồng đào tạo đối với người đang làm việc tại doanh nghiệp

Trong hợp đồng đào tạo có thể quy định điều khoản người lao động vẫn được hưởng lương, phụ cấp và các khoản bổ sung khác theo hợp đồng lao động đã giao kết và không chấm dứt hợp đồng lao động đã có. Khi đó, hợp đồng đào tạo và hợp đồng lao động cùng có hiệu lực và người lao động vẫn tham gia bảo hiểm xã hội theo hợp đồng lao động đã giao kết.