Xây dựng phương án sử dụng lao động, một số điểm quan trọng

Phương án sử dụng lao động là một bảng thông tin về tình hình sử dụng lao động tại doanh nghiệp, được doanh nghiệp lập ra khi có sự thay đổi về số lượng người lao động trong doanh nghiệp, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ với doanh nghiệp mà còn với người lao động. Vậy pháp luật quy định về phương án sử dụng lao động như thế nào?

04 trường hợp phải xây dựng phương án sử dụng lao động

Theo Bộ Luật Lao động năm 2019 có 04 trường hợp doanh nghiệp phải xây dựng phương án khi ảnh hưởng đến việc làm của nhiều người lao động.

(i) Do thay đổi cơ cấu, công nghệ

– Cơ cấu tổ chức, tổ chức lại lao động được hiểu là doanh nghiệp cắt giảm nhân sự hoặc tiến hành giải thể phòng ban, thành lập phòng ban mới, đồng thời cũng bao gồm cả trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của doanh nghiệp.

– Cơ cấu sản phẩm là việc thay đổi kích thước hay cấu trúc bên trong của tập hợp sản phẩm nhằm tạo ra sự phù hợp với nhu cầu thị trường, khả năng, tiềm lực của doanh nghiệp và cho phép doanh nghiệp tối đa hóa lợi nhuận.

– Thay đổi quy trình, công nghệ, máy móc, thiết bị sản xuất, kinh doanh gắn với ngành, nghề sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

(ii) Vì lý do kinh tế:

Lý do kinh tế được hiểu là khủng hoảng hoặc suy thoái kinh tế, doanh nghiệp đã thực hiện mọi biện pháp nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất và giảm chỗ làm việc hoặc doanh nghiệp phải giải thể, phá sản; hoặc doanh nghiệp phải thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước khi cơ cấu lại nền kinh tế hoặc thực hiện cam kết quốc tế.

(iii) Tổ chức doanh nghiệp thông qua hình thức sáp nhập, hợp nhất, chia, tách doanh nghiệp.

(iv) Người sử dụng lao động chuyển quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng tài sản:

Ngoài ra, theo Thông tư số 07/2018/TT-BLĐTBXH doanh nghiệp Nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp Nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ khi cổ phần hóa cũng buộc phải có phương án.

Nếu bạn muốn biết thêm quy định pháp luật về lĩnh vực lao động, hãy tham khảo tại luật lao đông việt nam 2021

Nội dung của phương án sử dụng lao động

Điều 44 Bộ luật lao động năm 2019 quy định phương án sử dụng lao động phải có những nội dung chủ yếu sau đây:

“a) Số lượng và danh sách người lao động tiếp tục được sử dụng, người lao động được đào tạo lại để tiếp tục sử dụng, người lao động được chuyển sang làm việc không trọn thời gian;

b) Số lượng và danh sách người lao động nghỉ hưu;

c) Số lượng và danh sách người lao động phải chấm dứt hợp đồng lao động;

d) Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động, người lao động và các bên liên quan trong việc thực hiện phương án; đ) Biện pháp và nguồn tài chính bảo đảm thực hiện phương án.

2. Khi xây dựng phương án, người sử dụng lao động phải trao đổi ý kiến với tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở. Phương án sử dụng lao động phải được thông báo công khai cho người lao động biết trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày được thông qua”.

Trình tự xây dựng phương án sử dụng lao động 

Hiện nay, pháp luật lao động chỉ quy định việc xây dựng phương án phải có sự tham gia của tổ chức công đoàn.

Bước 1: Rà soát, lập danh sách người lao động

Người lao động đang làm việc theo hợp đồng lao động;

Đang ngừng việc không do lỗi của người lao động, đang bị tạm đình chỉ hoặc đang được cử đi học, đi đào tạo, đào tạo lại, nâng cao trình độ kỹ năng nghề;

Đang nghỉ việc hưởng chế độ bảo hiểm xã hội, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; Nghỉ không hưởng lương có sự đồng ý của người sử dụng lao động; Tạm hoãn hợp đồng lao động; Hoặc các đối tượng khác.

Bước 2: Phân loại lao động theo danh sách

Tiếp tục sử dụng; Đào tạo lại để sử dụng; Nghỉ hưu; Làm việc không trọn thời gian; Chấm dứt hợp đồng lao động.

Bước 3: Dự kiến biện pháp và tính toán chế độ, tổng hợp nguồn kinh phí thực hiện phương án:

Trên cơ sở danh sách người lao động đã phân loại, căn cứ quy định của pháp luật về lao động để đưa ra dự kiến:

Nguồn kinh phí để đưa người lao động đi đào tạo lại để tiếp tục sử dụng. Và nguồn kinh phí chi trả trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm cho người lao động phải chấm dứt hợp đồng hoặc phải nghỉ việc.

Bước 4: Thực hiện công khai, minh bạch phương án sử dụng lao động, tổ chức lấy ý kiến của Ban chấp hành Công đoàn cơ sở.

Ngoài ra, dù không bắt buộc nhưng cũng nên tham khảo ý kiến của người lao động trong doanh nghiệp trước khi quyết định, tránh mâu thuẫn, tranh chấp.

Bước 5: Chốt danh sách, tổng hợp, hoàn thiện phương án, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Thể hiện trách nhiệm của người sử dụng lao động về công việc của người lao động. Chính vì vậy, các doanh nghiệp nên nắm rõ những quy định nêu trên để tránh tranh chấp trong quá trình thực hiện.

Sau khi xây dựng phương án sử dụng lao động, doanh nghiệp có trách nhiệm thực hiện bố trí người lao động cho vị trí làm việc mới, đào tạo người lao động hoặc sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động hoặc ký kết hợp đồng lao động mới nếu doanh nghiệp tiếp tục sử dụng lao động. Còn nếu doanh nghiệp không sử dụng người lao động thì phải trả trợ cấp mất việc cho người lao động.

• Dịch vụ pháp luật về lao động của Công ty Luật TNHH Everest
• Phương án sử dụng lao động: Trình tự, thủ tục, nội dung phương án sử dụng lao động